Back to top

Dworek Forsterówka w Orlu

Forsterówka to modrzewiowy dworek położony w lesie pośrodku Wyspy Sobieszewskiej, w którym podczas II Wojny Światowej rezydował gauleiter i obergruppenführer SS Albert Forster. Jest jednym z niewielu zabytków na wyspie, które ostały się do naszych czasów.

Pierwotny właściciel Forsterówki, Albert Forster, był gauleiterem NSDAP w Wolnym Mieście Gdańsku, które swym zasięgiem obejmowało również teren dzisiejszej Wyspy Sobieszewskiej. To właśnie tutaj, na niewielkim wzniesieniu w centrum wyspy, Albert Forster postanowił zbudować swoją rezydencję.

Forsterówka, wybudowana w 1933 r., była jednym z budynków niemieckiego kompleksu wojskowego w Orlu (niem. Wordel). W skład kompleksu wchodziły także: budynek ośrodka rekrutacyjno-szkoleniowego NSDAP, dom oficerów - instruktorów wojskowych, schron przeciwlotniczy, baraki magazynowe i strzelnica polowa. W budynku ośrodka NSDAP, w latach 1936-1939, prowadzono szkolenia dla formacji SA i SS z terenu Wolnego Miasta Gdańska. Od momentu wybuchu wojny budynek ten pełnił funkcję koszar Wehrmachtu, a w latach 1941-1944 utworzono w nim szpital i sanatorium dla żołnierzy niemieckich rannych na froncie wschodnim. Po wojnie wszystkie budynki zostały przejęte przez Fundusz Wczasów Pracowniczych. Na terenie kompleksu zorganizowano wtedy Dom wczasowy FWP "MEWA" przyjmujący turystów do września 2003 r. W Forsterówce natomiast urządzono dla wczasowiczów kawiarnię, która przestała funkcjonować razem z domem wczasowym.

Kiedy z obiektu wyprowadził się Fundusz Wczasów Pracowniczych, Forsterówka trafiła z powrotem do zasobów gminy Gdańsk. Nie była wtedy objęta żadną ochroną konserwatorską, przez co znacząco ucierpiała jej substancja architektoniczna. Staraniem wielu osób, a zwłaszcza przewodniczącego Pomorskiej Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK Rafała Krause, udało się w 2006 roku objąć Forsterówkę ochroną Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. Rafał Krause stworzył także tzw. "białą księgę" Forsterówki, dzięki której w 2012 roku cały kompleks budynków w Orle, w tym i Forsterówka, zostały wpisane do centralnego rejestru zabytków (nr rej. A-1885 z 15 maja 2012). Obecny status obiektu – Zabytek chroniony prawem.

Możliwość zwiedzania:
Aktualnie brak możliwości zwiedzania. Od kwietnia 2021 roku, w którym Miasto Gdańsk wypowiedziało Zakonowi Franciszkanów umowę dzierżawy Forsterówki, obiekt jest niedostępny. Obecnie Miasto Gdańsk przekazało obiekt w zarządzanie spółce Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna (GIWK), która ma opracować koncepcję zaadaptowania Forsterówki na bliżej nieokreślone cele.

Warto wiedzieć:
Adres obiektu: Gdańsk Sobieszewo (Orle), ul. Lazurowa 3.
Obiektem zarządza: Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. w Gdańsku, tel. 58 326 67 00, e-mail: giwk@giwk.pl

Zobacz więcej: Forsterówka w encyklopedii Wikipedia